ونتیلاتور یا دستگاه تنفس مصنوعی، دستگاهی است که با توجه به وضعیت بیمار به عمل تنفس وی کمک کرده و یا برای بیمارانی که قادر به تنفس نیستند، تنفس را بصورت کامل انجام می دهد. این دستگاه یکی از نیازهای اساسی صنعت تجهیزات پزشکی کشور بخصوص در زمان شیوع بیماری های حاد تنفسی نظیر کرونا ویروس می باشد. برای مطالعه بیشتر در زمینه بیماری کرونا می توانید به مقالات نکات بهداشتی برای پیشگیری از بیماری کرونا ، کمک به کودکان برای تحمل استرس ناشی از شیوع کرونا و دستورالعمل سازمان بهداشت جهانی برای مقابله با استرس ناشی از شیوع کروناویروس جدید در همین وبلاگ مراجعه نمایید.
ونتیلاتورها به دو دسته اصلی تقسیم می شوند:
۱- ونتیلاتور با فشار منفی
۲- ونتیلاتور با فشار مثبت
مدل اول معمولا در بیماران فلج که قادر به انجام اعمال غیر ارادی چون تنفس نیستند در سالهای گذشته استفاده می شده که در حول بیمار یک محفظه قرار داشته و با ایجاد یک فشار منفی سبب ایجاد سیکل تنفسی می شود. به علت معایب مختلف آن بسیار کاربرد محدودی دارد که از جمله اشکالات آن می توان به کاربردی نبودن در همه مشکلات تنفسی و همچنین حجیم بودن دستگاه اشاره کرد که تحرک بیمار را مختل می کند و چون با روش فشار منفی عمل می کند، در بلندمدت به سایر اعضا بدن بیمار آسیب می رساند.
مدل دوم که معمولا رایج ترین مدل استفاده شده در بخش های مراقبت های ویژه بیمارستانی است با تولید یک فشار مثبت بالاتر از فشار اتمسفر با لوله گذاری برای بیمار، ریه بیمار را از هوا و اکسیژن پر کرده و عمل بازدمی به صورت ناخودآگاه صورت می گیرد.
هر سیکل تنفسی شامل چرخه زیر است:
۱- دم
۲-تغییر دم به بازدم (جذب اکسیژن توسط ریه و پس دادن دی اکسید کربن)
۳- بازدم
۴-تغییر بازدم به دم (گرفتن اکسیژن و هوا از محیط)
با توجه به سیکل تنفسی مدل های فشار مثبت به چهار مدل تقسیم می شوند:
۱- مد فشار : که با فشار ثابت به ریه بیمار هوا تزریق می شود.
۲- مد حجمی : که با حجم ثابت ( باتوجه به حجم ریه بیمار به صورت تنظیمی) هوا وارد ریه بیمار می شود.
۳- مد حجمی فشاری (مد زمان) : که در مدت زمان ثابت هوا را با فشار و با نسبت حجم متناسب می کند یعنی حجم جاری را با تغییرات فشار و در زمان ثابت به ریه بیمار تزریق می کند.
۴- مد انطباق پذیر : این روش بسیار پیچیده می باشد که با توجه به فیدبک هایی که از عملکرد سیکل بازدمی تهیه می کند به اصلاح سیکل دمی (فشار – حجم – زمان) می پردازد تا بهینه ترین حجم و فشار و زمان در سیکل دمی به ریه بیمار برسد.